تجهیزاتی مانند کمپرسورها، پمپ‌ها، فن‌ها، ولوها و همچنین اتصالات و غیره که در خطوط لوله مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است ارتعاشات، صدا و تنش‌های غیر قابل کنترلی به خط وارد کنند، از این رو برای کاهش ارتعاش و لرزش و عدم استهلاک زودرس خط لوله از لرزهگیرها استفاده می‌شود. لرزه گیرها با ثابت نگه داشتن تجهیزات در قسمت‌های مختلف خطوط لوله و همچنین نیروهای وارده در اثر انقباض و انبساط لولهها و لرزش‌های ایجاد شده در اثر کم و زیاد شدن فشار ماده داخل لولهها را کاهش داده و یا به طور کامل این لرزش ها را قطع می‌کند.
راهنمای مطالعه:
انواع لرزه‌گیر لوله
بطور کلی لرزه‌گیر ها انواع زیر تقسیم‌بندی می شوند:
- لرزه‌گیر آکاردئونی
- لرزه‌گیر فلزی
- لرزه‌گیر خرطومی – فلزی
- لرزه‌گیر لاستیکی (غیرفلزی)
لرزه‌گیر آکاردئونی
نوع آکاردئونی که یکی از انواع لرزه‌گیرهای فلزی صنعتی است که موجب کاهش ارتعاشات زاویه‌ای، محوری و جانبی در خطوط لوله می‌شود. یکی از مهمترین اجزاء در طراحی لرزه گیر آکاردئونی، بلوز است. جنس بلوز، میزان انعطاف آن، ضخامت، شکل بلوز و تعداد پره‌های آن قابل تغییر بوده و روی کارایی این قطعه تأثیر می‌گذارد. لرزه‌گیر آکاردئونی شامل لوله، فلنج، غلاف داخلی، چرخ تنظیم‌کننده و پایه نگه‌دارنده چرخ‌‌ها و اجزای دیگری است.
مزایای لرزه‌گیر آکاردئونی
- نوع اتصال فلنجی و پیچ و مهره
- مقاومت بالا در برابر دما و فشار بالا
- استفاده از پره در طراحی
لرزه‌گیر فلزی
بدنه این نوع از لرزه‌گیر ها، از جنس آلیاژهای فلزی است که مقاومت بیشتری نسبت به سایر لرزهگیرها دارند. گستره‌ی کاربرد این نوع لرزه‌گیر ها در صنایع پتروشیمی و کارخانجات بزرگ صنعتی بسیار زیاد است. لرزه‌گیر های فلزی ارتعاشات و همچنین فشارها و دماهای وارده را تحمل می‌کنند که همین امر سبب کاهش خسارت و آسیب به لولهها می‌شود. به همین دلیل از آن‌ها در صنایع نفت و پتروشیمی بیشتر استفاده می‌شود. اتصال لرزه‌گیرهای فلزی به صورت جوشی، فلنجی و دنده‌ای است. اتصال فلنجی به راحتی قابل تعویض است، اتصال جوشی آب‌بندی مناسبی دارد و اتصال دنده‌ای قابلیت حذف ارتعاشات را در جهات مختلف عمودی و افقی و زاویه‌ای دارد.
انواع لرزه‌گیر فلزی
- فلزی مهاردار
- خرطومی فلزی
- فنرهای فشاری
- مهاردار زاویه‌ای
- فلنج‌دار، جوشی
- یک‌لایه، چندلایه
لرزه‌گیرهای خرطومی فلزی
به دلیل انعطاف پذیری بالای لرزه‌گیرهای خرطومی فلزی از آن‌ها می توان در شکل‌ها و زوایای مختلف استفاده کرد. لرزه‌گیر خرطومی فلزی نیاز به فضای نصب کمتری نسبت به سایرین دارد. همچنین این لرزه‌گیر ها خودشان در کاهش میزان لرزش‌های سیستم موثر بوده و به همین جهت، برای حذف لرزش ها و کاهش ارتعاشات سیستم دیگر نیازی به تجهیزات تقویت کننده و پشتیبان نخواهد بود.
لرزه‌گیر لاستیکی لوله
لرزه‌گیرهای غیرفلزی که به لرزه‌گیر لاستیکی نیز معروفند باعث کاهش و حذف ارتعاشات و تنش‌ها می‌شوند و همچنین برای جذب ارتعاشات دمایی همچون انبساط و انقباض در خط لوله کاربرد دارند. لرزه‌گیرهای غیرفلزی یا لاستیکی بیشترین کاربرد را در میان کل لرزهگیرها دارند. ساختار بدنه لرزه‌گیرهای لاستیکی از لاستیک و فلز است که دما و فشار کمتری نسبت به لرزه‌گیرهای فلزی تحمل می‌کنند. حداکثر دمای تحملی لرزه‌گیرهای لاستیکی 90 درجه سانتی‌گراد و حداکثر فشار تحملی 16 بار است.
انواع لرزه‌گیر لاستیکی
- خرطومی، مهاردار
- یونیورسال
- اتو کلاو
- دستگاه لرزاننده
- بلادری مهاردار
- بلادری مقاوم و انعطاف پذیر در برابر حرارت
کاربرد لرزه‌گیر لاستیکی لوله
- صنایع برودتی و حرارتی
- خطوط لوله
- صنعت آب و فاضلاب
- نیروگاه‌های برق
مزایای لرزه‌گیر لاستیکی
- قابلیت انعطاف‌پذیری بالا
- وزن سبک
- بیشترین کاربرد این لرزهگیرها استفاده در پمپ‌ها است.
- نحوه اتصال به صورت فلنجی
- قابلیت حذف ارتعاشات را در جهات مختلف عمودی و افقی و زاویه‌ای
- مقاومت در برابر تنش‌های الکتریکی
- عدم نیاز به واشر و درزبند
- جلوگیری از اتلاف حرارت
تفاوت لرزه گیر و ضربه گیر
ممکن است در ذهن شما تفاوتی بین لرزه‌گیر و ضربه‌گیر وجود نداشته‌باشد ولی قابل ذکر است که برای کاهش و مهار ارتعاش و لرزش لولهها در خطوط لوله از لرزه‌گیر استفاده می‌کنند، در صورتی که برای کاهش لرزش دستگاه می‌بایست از ضربه‌گیر استفاده نمود. ضربه‌گیرها به عنوان لاستیک‌های ضربه‌گیر منجیت‌دار شناخته می شوند که در زیر دستگاه مانند پمپ قرار می‌گیرد و موجب کاهش ارتعاش می‌شود.
نصب و راه‌اندازی لرزه‌گیر در لوله‌کشی
- این محصولات متناسب با فشار، دما و ترکیبات شیمیایی سیال باشد.
- تراز نبودن دو سر لرزه‌گیر سبب افزایش تنش برشی و کاهش عمر و میزان حرکت می‌شود.
- سوراخکاری فلنج‌های لرزه‌گیر باید کاملاً متناسب با فلنج خط لوله باشد.
- در صورت عدم استفاده از واشر در پیچ فلنج، امکان بروز نشتی وجود دارد.
- سطح فلنج خط لوله باید صاف بوده و در صورت Raise Face بودن، میزان برآمدگی Raise نباید بیشتر از 1/16 اینچ باشد.
- نباید در نزدیکی انواع لاستیکی آن، جوشکاری کرد.
- انواع لاستیکی تحمل وزن خط لوله را ندارند. وزن خط لوله باید توسط مسندها گرفته شوند.